> Edukacja prawna 2023 - artykuły tematyczne > Pomoc osobom mobbingowanym i dyskryminowanym w pracy

Edukacja prawna 2023 - artykuły tematyczne

Pomoc osobom mobbingowany i dyskryminowanym w pracy

28 marca 2023

Pomoc osobom mobbingowanym i dyskryminowanym w pracy

Mobbing oraz dyskryminacja pracownika to sytuacje, które niestety od kilku lat coraz częściej spotykane są w zakładach pracy, ale pracownicy nie wiedzą jakie mają prawa, gdzie szukać pomocy i oraz co najtrudniejsze, jak je udowodnić.
Na początku należy rozróżnić oba pojęcia.

Zjawisko mobbingu zostało wpisane do Kodeksu Pracy dopiero 14 listopada 2003 roku, a prawo stanowiące weszło w życie z początkiem roku 2004. Kodeks pracy wprowadził deficjencję mobbingu, zgodnie z art. 943 § 2 „Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.”

Charakterystyką mobbingu w pracy jest to, że działania na szkodę pracownika trwają przez dłuższy czas i powtarzają się. Ponadto ofiara mobbingu jest bezradna i nie potrafi się przeciwstawić mobberowi, co sprawia, że ten czuje się silniejszy i bezkarny, a to tylko umacnia go w tych nieetycznych działaniach.
Jest to świadome, uporczywe nękanie psychiczne pracownika w sposób werbalny lub niewerbalny przez przełożonego lub współpracownika, bądź też większą liczbę osób. W konsekwencji takiego zachowania pracownik jest w złym stanie psychicznym, przejawiającym się obniżoną samooceną, poczuciem odosobnienia, a nawet stanami lękowymi przeradzające się nawet w depresję czy próby samobójcze.

Jeśli pracownik czuje, że stała się ofiarą mobbingu w miejscu pracy, jak najszybciej powinien zareagować. Pierwszym krokiem jest powiadomienie o zaistniałym fakcie pracodawcę. Przepisy Kodeksu Pracy a mianowicie art. 94 (3) określają obowiązki pracodawcy w zakresie przeciwdziałania mobbingowi w pracy. Pracodawca według ustawy odpowiada za zaistniały mobbing, nie potrafiąc przed nim uchronić swoich pracowników.
W sytuacji, kiedy mobberem jest przełożony ofiary, o pomoc należy zwrócić się do kierownictwa wyższego szczebla
Pracownik musi natomiast udowodnić , że pracodawca stosuje wobec niego mobbing. Jeśli to wykaże, co niestety nie jest takie łatwe, jednak nie niemożliwe, zgodnie z art. art. 55 § 11 Kodeksu pracy, może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; Przysługuje mu wtedy odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia . Nękany pracownik ma również prawo rozwiązać umowę o pracę ze skutkiem natychmiastowym (bez wypowiedzenia), jeśli pracodawca nie potrafił zapobiec aktom mobbingu.
Mobbingowany pracownik może również wystapić na drogę cywilną. Zgodnie z art. 445 i 446 kodeksu cywilnego może domagać się zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną w pracy krzywdę oraz naprawienia szkody majątkowej, jeśli do niej doszło przy naruszeniu dóbr osobistych.
Pracodawca , któremu pracownik udowodnił mobbing, może również odpowiadać karnie, np. doprowadzenie do samobójstwa art. 151, spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu – art. 156, średni i lekki uszczerbek na zdrowiu– art. 157, groźba karalna – art. 190, znęcanie się – art. 207, zniesławienie – art.212, zniewaga – art. 216, naruszenie nietykalności cielesnej – art. 217, złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracownika – art. 218, niezgłoszenie osoby wykonującej pracę zarobkową do ubezpieczenia społecznego art. 219.

Nieco odmiennym zjawiskiem jest dyskryminacja w pracy. Jest to sytuacja, w której człowiek ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną, jest traktowany mniej korzystnie niż byłby traktowany inny człowiek w porównywalnej sytuacji.

Zgodnie z Art. 183b Kodeksu pracy
§ 1. Za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu, z zastrzeżeniem § 2–4, uważa się różnicowanie przez pracodawcę sytuacji pracownika z jednej lub kilku przyczyn określonych w art. 183a § 1, którego skutkiem jest w szczególności:
1) odmowa nawiązania lub rozwiązanie stosunku pracy,
2) niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracę lub innych warunków zatrudnienia albo pominięcie przy awansowaniu lub przyznawaniu innych świadczeń związanych z pracą,
3) pominięcie przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe chyba, że pracodawca udowodni, że kierował się obiektywnymi powodami.

Warto pamiętać, że dyskryminacja w pracy przez współpracowników jest również niewłaściwa – bez względu na to, czy mają prawo decydować o zatrudnieniu innej osoby, czy też nie.

Najczęstszymi przykładami dyskryminacji w pracy to:
• dyskryminacja pośrednia – do takiej dyskryminacji dochodzi, gdy pracownik cierpi w związku z ogólnymi zasadami wprowadzonymi w firmie, które nie godzą bezpośrednio w jego wyznanie lub płeć;
• dyskryminacja bezpośrednia – występuje, jeśli pracownik jest traktowany gorzej ze względu na płeć, religię lub orientację seksualną w sposób całkowicie jawny;
• dyskryminacja w miejscu pracy ze względu na wiek – odrzucanie kandydatury lub zwalnianie pracowników, którzy według osób decyzyjnych są za starzy lub zbyt młodzi, aby objąć konkretne stanowisko;
• dyskryminacja w pracy ze względu na płeć – pracodawca nie ma prawa odmówić zatrudnienia komuś na podstawie jego planów związanych z np. macierzyństwem, rozwiązanie stosunku pracy z tego powodu również nie jest możliwe;
• dyskryminowanie w związku z religią i rasą – osoby odpowiedzialne za zarządzanie pracownikami, nie mogą kierować się uprzedzeniami na tle rasowym lub religijnym – osobę zatrudnioną należy oceniać na podstawie doświadczenia i kompetencji;
• dyskryminowanie w pracy ze względu na wynagrodzenie – o zarobkach pracownika powinny decydować: jego doświadczenie, umiejętności, staż i stanowisko. Osoby, które wykonują tak samo wartościową pracę na podobnym stanowisku – powinny otrzymywać taką samą zapłatę
• dyskryminacja osób niepełnosprawnych w pracy – gorsze traktowanie pracowników ze względu na ich niepełnosprawność. Jest to tzw. dyskryminacja bezpośrednia.
Na każdy przejaw dyskryminacji należy od razu reagować. Stosowane sposoby to zgłoszenie się do związków zawodowych funkcjonujących na terenie zakładu, poinformowanie Państwowej Inspekcji Pracy lub wejście na drogę sądową.

W razie, gdy w pracy wystąpi dyskryminacja, pracodawca, zobowiązany przepisami kodeksu pracy, powinien wszcząć postępowanie wyjaśniające oparte na obiektywności i poufności.

Zarówno mobbing, jak i dyskryminacja to zjawiska głęboko szkodliwe. Ważne jest więc odpowiednie i szybkie reagowanie, uświadamianie oraz poszanowanie równych praw, które zobowiązują pracodawców oraz współpracowników.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skorzystaj z darmowych porad w punktach na terenie całej Polski!

Z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego skorzystać może:
- każda osoba fizyczna, która potwierdzi stosownym, pisemnym oświadczeniem, że nie jest
w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej (do pobrania i podpisania w punkcie),
-
osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku, co należy potwierdzić dodatkowym oświadczeniem.

Każda osoba, która chce skorzystać z porady, powinna wcześniej umówić się na wybrany dzień i godzinę wizyty w konkretnym punkcie.

Rejestracji można dokonać:
- telefonicznie pod numerem wskazanym na stronie internetowej starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu,
- on-line: za pośrednictwem strony zapisy-np.ms.gov.pl 

Podczas rejestracji nie trzeba podawać żadnych swoich danych osobowych, ani informować o sprawie, w której potrzebujemy pomocy lub konsultacji.

Podoba Ci się to, co robimy?

Wspieraj Stowarzyszenie SURSUM CORDA przez wpłaty online. Dzięki Tobie możemy czynić dobro każdego dnia! 

Niepoprawny numer telefonu
Wiadomość została wysłana na twój nr.
Dziękujemy za pomoc.
×
Skip to content