Przysposobienie a rodzina zastępcza

Pojęcia przysposobienia (tzw. adopcji) oraz rodziny zastępczej są bardzo często mylone. Stanowią one jednak dwie zupełnie różne instytucje, których celem jest pomoc dziecku, które nie może wychowywać się w swojej rodzinie biologicznej. Najważniejszą różnicą pomiędzy adopcją a rodziną zastępczą jest fakt, że rodzice adopcyjni przejmują obowiązki rodziców biologicznych na całe życie, dziecko otrzymuje ich nazwisko, natomiast rodzina zastępcza to jedynie czasowa forma pomocy.

Istnieją trzy rodzaje adopcji: niepełna, pełna i całkowita.
W wyniku adopcji niepełnej więzi prawne łączą jedynie dziecko
i jego nowych rodziców. Ta forma przysposobienia nie powoduje związania dziecka z krewnymi adoptujących je małżonków. Jest ono nadal związane ze swoimi biologicznymi krewnymi,
np. z siostrami, braćmi, babciami, dziadkami, ciociami, wujkami. Adopcja pełna jest aktem prawnym, który sprawia że dziecko zostaje w pełni włączone do nowej rodziny, rodziny adopcyjnej
|i jej krewnych. Nie tylko między nim i jego nowymi rodzicami powstają więzy analogiczne do takich, które istnieją w rodzinach biologicznych, ale również zostaje ono związane z krewnymi adoptujących je osób. Dzięki temu dziecko uzyskuje prawa
i obowiązki wynikające z pokrewieństwa w stosunku do krewnych nowych rodziców (m.in. prawo do dziedziczenia, alimentacji). Natomiast relacje prawne łączące dziecko z jego rodziną naturalną ulegają zerwaniu. Wygasają więc także jego prawa i obowiązki względem biologicznych krewnych, jak również tych krewnych wobec niego. W wyjątkowych okolicznościach przysposobienie pełne może być rozwiązane, ale jedynie wtedy, gdy nie ucierpi na tym dobro dziecka. Przysposobienie całkowite, określane także jako pełne nierozwiązywalne jest odmianą przysposobienia pełnego. Jego efektem jest powstanie takiej samej relacji prawnej pomiędzy dzieckiem a nowymi rodzicami i ich krewnymi, jak w przypadku adopcji pełnej. Jednakże różnicą jest to, że takie przysposobienie nie może zostać rozwiązane. Powstaje ono w przypadku, gdy biologiczni rodzice wyrazili zgodę na adopcję swojego dziecka bez wskazania osób przysposabiających albo gdy rodzice ci nie żyją lub też są nieznani.

Natomiast w rodzinach zastępczych umieszcza się dzieci, których rodzice zostali trwale lub tymczasowo pozbawieni praw rodzicielskich. Najczęściej występujące rodziny zastępcze to rodziny spokrewnione (np. dziadkowie, dorosłe rodzeństwo), niezawodowe (dalsi krewni, osoby niespokrewnione, które nie pobierają wynagrodzenia za bycie rodziną zastępczą,
ale otrzymują wsparcie dla rodziny) oraz zawodowe (pobierające wynagrodzenie za bycie rodziną zastępczą). Zakończenie opieki nad dzieckiem przez rodzinę zastępczą ma miejsce w kilku ściśle określonych przypadkach m.in. gdy sytuacja w rodzinie biologicznej dziecka ulegnie poprawie na tyle, że będzie ono mogło wrócić pod opiekę rodziców, gdy trafi do adopcji, gdy osiągnie pełnoletniość (usamodzielni się).

Bliższe informacje na temat ww. form pomocy dzieciom można uzyskać w ośrodkach pomocy rodzinie, funkcjonującym w ramach samorządów.

Jak uzyskać nieodpłatną pomoc?
Z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego skorzystać może każda osoba fizyczna, która potwierdzi stosownym, pisemnym oświadczeniem, że nie jest
w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.
Do darmowych świadczeń uprawnione są także osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku, co należy potwierdzić dodatkowym oświadczeniem. Oświadczenia trzeba wypełnić i złożyć prawnikowi lub doradcy obywatelskiemu na początku wizyty.
Każda osoba, która chce skorzystać z porady, powinna wcześniej umówić się na wybrany dzień i godzinę wizyty w konkretnym punkcie.
Rejestracji można dokonać telefonicznie pod numerem wskazanym na stronie internetowej starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu. Stosowny numer telefonu można znaleźć też w serwisie https://np.ms.gov.pl, gdzie w większości przypadków da się też dokonać samodzielnej rejestracji drogą elektroniczną na wybrany termin.
Podczas rejestracji nie trzeba podawać żadnych swoich danych osobowych, ani informować o sprawie, w której potrzebujemy pomocy lub konsultacji.