Prawo do renty rodzinnej

Prawo do renty rodzinnej zostało uregulowane w art.65 Ustawy o Emeryturach i Rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Na mocy art. 65 w/w ustawy, renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Zmarły członek rodziny musiał mieć orzeczoną całkowitą niezdolność do pracy.

Osoby, które w chwili śmierci miały przyznane zasiłki takie jak: przedemerytalne, świadczenie przedemerytalne, czy też świadczenie kompensacyjne to również uprawnionym członkom osoby zmarłej przysługuje renta rodzinna na mocy art. 66 w/w ustawy.

Wniosek o rentę rodzinną mogą złożyć:
- dzieci własne, a także przysposobione, czy też dzieci przyjęte na wychowanie (za wyjątkiem dzieci przebywających w rodzinie zastępczej, czy też rodzinnego domu dziecka),
- mąż/ żona,
- rodzice.

Ustawa przewiduje także pewne ograniczenia z uwagi na wiek osób starających się, o przyznanie im renty rodzinnej. Są to osoby, które:
- nie przekroczyły 16 lat,
- osoby, które ukończyły lat 16 i nadal się uczą (z maksymalnym ograniczeniem wiekowym do 25 lat - z wyjątkiem, jeśli dziecko ukończyło 25 lat, ale jest na ostatnim roku studiów, to wtedy prawo do renty rodzinnej przysługuje do zakończenia tego roku studiów),
- lub też niezależnie od wieku, jeżeli są całkowicie niezdolne do pracy, czy też samodzielnego egzystowania w okresie przed osiągnięciem pełnoletności, czy też ukończenia studiów wyższych.

Przesłanki przyznania renty rodzinnej żonie zmarłego (wdowie):
1. w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy,
2.wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej,
3. żona zmarłego ukończyła lat 50 w chwili śmierci męża i nabyła niezdolność do pracy w terminie nie dłuższym niż 5 lat, od chwili śmierci jej męża,
4. żona zmarłego ukończyła lat 50 i w okresie nie dłuższym niż 5 lat od chwili śmierci męża zakończyła sprawowanie władzy rodzicielskiej nad dziećmi wymienionymi w pkt 1 i 2,
5. Wdowa, w której to małżeństwie panowała umowa rozdzielności majątkowej, potocznie nazywana intercyzą lub też była żona (po rozwodzie), która miała orzeczone alimenty na swoją rzecz od zmarłego, byłego męża.

Szczególne przesłanki przyznania renty rodzinnej wdowie:
Jeżeli wdowa nie miała ukończonych lat 50 w chwili śmierci męża lub też nie sprawowała opieki nad dziećmi, wnukami czy też dziećmi całkowicie niezdolnymi do samodzielnej egzystencji, a niemająca niezbędnych źródeł utrzymania - ma prawo do okresowej renty rodzinnej:
1) przez okres jednego roku od chwili śmierci męża;
2) w okresie uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez 2 lata od chwili śmierci męża.

Przesłanki nabycia prawa do renty rodzinnej przez rodziców:
1) ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią utrzymywał swoich rodziców,
2) spełniają odpowiednio warunki określone dla wdowy.

Wysokość renty rodzinnej przedstawia się następująco:
Renta rodzinna wynosi:
1) dla jednej osoby uprawnionej - 85 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu;
2) dla dwóch osób uprawnionych - 90 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu;
3) dla trzech lub więcej osób uprawnionych - 95 % świadczenia, które przysługiwałoby w razie śmierci osoby pobierającej emeryturę częściową lub spełniającej warunki do uzyskania tej emerytury.

Obliczenie emerytury:
Podstawę obliczenia emerytury, która przysługiwałaby osobie zmarłej, pomniejsza się o część kwoty środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a subkonto w ramach konta ubezpieczonego ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, które zostały wypłacone w ramach podziału środków w razie rozwodu, unieważnienia małżeństwa albo w przypadku śmierci osoby, dla której Zakład prowadzi to subkonto.

Fundusz wypłaca rentę rodzinną, a koszty wypłaty rent podlegają określonej refundacji:
1) w części odpowiadającej zwiększeniu, o którym mowa w ust. 3 i 4, oraz w części odpowiadającej okresom pracy w gospodarstwie rolnym uwzględnionym w myśl art. 63 osoba pracująca w gospodarstwie rolnym ust. 1 - z funduszu emerytalno-rentowego określonego w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników;
2) w części odpowiadającej podwyższeniu do kwoty świadczenia najniższego - z budżetu państwa.

W 2023 roku wysokość renty rodzinnej oscyluje w kwocie od 1388 zł do ok. 2500 zł.

Utrata renty rodzinnej.
W sytuacji kiedy wdowa osiągnie przychód przekraczający 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia to wtedy świadczenie renty rodzinnej ulega zawieszeniu.

Zawarcie nowego związku małżeńskiego:
przez wdowę pobierającą rentę rodzinną nie prowadzi do uchylenia decyzji o przyznaniu jej świadczenia o rencie rodzinnej, zatem nawet po ślubie była wdowa będzie pobierała rentę rodzinną.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skorzystaj z darmowych porad w punktach na terenie całej Polski!

Z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego skorzystać może:
- każda osoba fizyczna, która potwierdzi stosownym, pisemnym oświadczeniem, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej (do pobrania i podpisania w punkcie),
- osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku, co należy potwierdzić dodatkowym oświadczeniem.

Każda osoba, która chce skorzystać z porady, powinna wcześniej umówić się na wybrany dzień i godzinę wizyty w konkretnym punkcie.

Rejestracji można dokonać:
- telefonicznie pod numerem wskazanym na stronie internetowej starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu,
- on-line: za pośrednictwem strony zapisy-np.ms.gov.pl 

Podczas rejestracji nie trzeba podawać żadnych swoich danych osobowych, ani informować o sprawie, w której potrzebujemy pomocy lub konsultacji.