Prawa i obowiązki konsumenta

Konsument to osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej. Przepisy prawa przewidują dla konsumenta szczególną ochronę. Instytucją odpowiedzialną za przestrzeganie prawa konsumentów jest Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Wśród najważniejszych praw konsumentów można wymienić prawo do odstąpienia od umowy i możliwość złożenia reklamacji wadliwego towaru na podstawie rękojmi lub gwarancji, o ile gwarancja została udzielona. To konsument decyduje, z której formy reklamacji skorzystać.

Odpowiedzialność z tytułu rękojmi ponosi sprzedawca. Dochodzenie roszczeń z rękojmi jest możliwe gdy zakupiony przez konsumenta towar posiada wadę fizyczną (jest niezgodny z umową) lub wadę prawną (np. jest własnością osoby trzeciej lub osobie trzeciej przysługuje prawo pierwokupu). W ramach dochodzenia roszczeń z rękojmi konsument może żądać wymiany towaru na nowy, naprawy towaru, obniżenia ceny, a gdy wada towaru jest istotna – konsument może od umowy odstąpić. Jeśli składana reklamacja jest pierwszą, sprzedawca może zaproponować konsumentowi inną realizację reklamacji, ni ta zaproponowana przez niego. Na ustosunkowanie się do reklamacji
z tytułu rękojmi sprzedawca ma 14 dni. Jeśli w tym terminie nie zajmie stanowiska, uważa się, że uznał reklamację za zasadną.

Gwarancja natomiast to dobrowolne oświadczenie przedsiębiorcy – gwaranta, czyli producenta, importera, dystrybutora lub sprzedawcy, i dotyczy jakości towaru. Powinna być sformułowana w sposób jasny i zrozumiały, w języku polskim oraz określać uprawnienia przysługujące konsumentowi w razie stwierdzenia wady. Gwarancja może zostać udzielona na dowolny okres, jednak jeśli okres ten nie został wskazany, to gwarancja wynosi 2 lata od daty wydania towaru.

Konsumenci mają także szczególne uprawnienia związane z zawarciem umowy na odległość (np. zakupy internetowe). Osoba zawierająca umowę we wskazanej powyżej formie ma prawdo do złożenia oświadczenia o rezygnacji z zawarcia umowy bez podania przyczyny w terminie 14 dni. Jeśli przedmiotem umowy jest zakup rzeczy, termin 14-dniowy liczony jest od dnia jej otrzymania,
w przypadku natomiast umów związanych z zamówieniem usługi, np. dostępu do platformy internetowej termin liczony jest od dnia zawarcia umowy. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Po złożeniu przedmiotowego oświadczenia klient ma obowiązek zwrócić zamówioną rzecz przedsiębiorcy w terminie 14 dni od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu, a przedsiębiorca ma obowiązek zwrócić klientowi wszystkie dokonane przez niego płatności. W przypadku odstąpienia od umowy, uważa się ją za niezawartą. Prawo odstąpienia nie przysługuje jednak bezwzględnie, tzn. prawo odstąpienia od umowy nie przysługuje m.in. przy zakupie towarów wykonywanych na indywidualne zamówienie, czy też towarów, które ulegają szybkiemu zepsuciu.

W celu uzyskania szczegółowych informacji warto odwiedzić stronę internetową Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (www.uokik.gov.pl).

Jak uzyskać nieodpłatną pomoc?
Z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego skorzystać może każda osoba fizyczna, która potwierdzi stosownym, pisemnym oświadczeniem, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Do darmowych świadczeń uprawnione są także osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku, co należy potwierdzić dodatkowym oświadczeniem. Oświadczenia trzeba wypełnić i złożyć prawnikowi lub doradcy obywatelskiemu na początku wizyty.
Każda osoba, która chce skorzystać z porady, powinna wcześniej umówić się na wybrany dzień i godzinę wizyty w konkretnym punkcie.
Rejestracji można dokonać telefonicznie pod numerem wskazanym na stronie internetowej starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu. Stosowny numer telefonu można znaleźć też w serwisie https://np.ms.gov.pl, gdzie w większości przypadków da się też dokonać samodzielnej rejestracji drogą elektroniczną na wybrany termin.
Podczas rejestracji nie trzeba podawać żadnych swoich danych osobowych, ani informować o sprawie, w której potrzebujemy pomocy lub konsultacji.