Prawo do mieszkania komunalnego i socjalnego

 W Polsce każdy obywatel ma zagwarantowane prawo do mieszkania. Jednakże, nie wszyscy mają możliwość jego posiadania lub wynajęcia na rynku z powodów ekonomicznych. Dlatego państwo, a ściślej gminy, zajmują się zapewnieniem mieszkań komunalnych i socjalnych dla osób, które nie są w stanie sprostać wyzwaniom rynku nieruchomości. Mieszkania komunalne i socjalne są wynajmowane na podstawie umowy najmu, a opłaty z nimi związane są zależne od wielkości mieszkania, lokalizacji czy dochodów najemcy.

Istnieją jednak pewne wymagania, które muszą spełnić osoby ubiegające się o mieszkanie komunalne lub socjalne. Najważniejszym z nich jest dochód. W przypadku mieszkań komunalnych, najem jest dostępny dla osób o dochodach nieprzekraczających pewnych granic. Każda gmina w tym zakresie może mieć zupełne inne kryteria, dlatego należy dokładnie sprawdzić jakimi przesłankami kieruje się konkretna jednostka. Zazwyczaj warunki te opisane są szczegółowo we właściwej uchwale rady gminy, czy rady miasta, a umowa najmu zawierana jest co do zasady na czas nieokreślony.

Lokale socjalne są przeznaczone dla osób, które znalazły się w skrajnie trudnej sytuacji finansowej. Przydzielane są one między innymi osobom, które mają być eksmitowane z dotychczasowego mieszkania lub dla tych, których domy są w tak złym stanie, że nie nadają się do zamieszkania. Osoby niepełnosprawne, kobiety w ciąży oraz rodziny z małymi dziećmi, które nie posiadają mieszkań i mają niskie dochody, mogą mieć pierwszeństwo w kolejce do otrzymania lokalu socjalnego. Mieszkania socjalne są co do zasady przydzielane jako rozwiązanie tymczasowe, zwykle na czas określony, najczęściej 12 miesięcy, ale istnieje możliwość przedłużenia umowy najmu, jeśli najemca wciąż znajduje się w trudnej sytuacji. Czynsz w mieszkaniu socjalnym jest bardzo niski, a mniejsze koszty wynajmu mieszkania socjalnego wynikają zwykle z niższego standardu mieszkania niż mieszkania komunalnego. W tej kwestii nie ma jednak zasady ponieważ zdarzają się lokale socjalne, które mają lepszy standard niż lokale komunalne.

Rada gminy uchwala programy zarządzania zasobem mieszkaniowym gminy, w tym kryteria dotyczące wynajmowania mieszkań komunalnych i socjalnych. Te kryteria dotyczą głównie dochodów i warunków mieszkaniowych, nie nakłada się innych ograniczeń na możliwość wynajęcia mieszkania z gminnego zasobu mieszkaniowego. Kontrowersyjna pozostaje dość często spotykana w praktyce kwestia wykluczania osób posiadających własne mieszkania lub inne nieruchomości z możliwości ubiegania się o mieszkanie komunalne. Sądownictwo administracyjne stoi jednak wyraźnie na stanowisku, że takie ograniczenie w świetle obowiązujących przepisów nie jest dopuszczalne. Należy jednak przy tym zauważyć, że w przypadku ubiegania się o najem lokalu socjalnego ustawodawca dopuścił już możliwość wyłączenia z kręgu uprawnionych osoby posiadające tytuł prawny do innego lokalu.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skorzystaj z darmowych porad w punktach na terenie całej Polski!

Z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego skorzystać może:
- każda osoba fizyczna, która potwierdzi stosownym, pisemnym oświadczeniem, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej (do pobrania i podpisania w punkcie),
- osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku, co należy potwierdzić dodatkowym oświadczeniem.

Każda osoba, która chce skorzystać z porady, powinna wcześniej umówić się na wybrany dzień i godzinę wizyty w konkretnym punkcie.

Rejestracji można dokonać:
- telefonicznie pod numerem wskazanym na stronie internetowej starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu,
- on-line: za pośrednictwem strony zapisy-np.ms.gov.pl 

Podczas rejestracji nie trzeba podawać żadnych swoich danych osobowych, ani informować o sprawie, w której potrzebujemy pomocy lub konsultacji.