Co zrobić, gdy pracodawca nie opłaca składek ZUS?

Obowiązek zgłoszenia pracownika do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego dotyczy pracodawcy i to na nim ciąży obowiązek uiszczenia w terminie obowiązkowych składek do ZUS z tytułu zatrudnienia pracownika. W sytuacji, kiedy nie wywiązuje się on z tego obowiązku, grozi mu grzywna, odpowiedzialność karna bądź też wpis do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych.

Pracownik o sytuacji, kiedy to jego pracodawca nie wywiązuje się z obowiązku opłacania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, dowiaduje się zwykle przypadkiem, na przykład, gdy chce załatwić coś w urzędzie, bądź skorzystać z przysługujących mu praw, jak choćby wizyta u lekarza.

Informacja
To na pracodawcy spoczywa obowiązek przekazywania pracownikowi informacji potwierdzających, że odprowadza składki do ZUS. Najczęściej odbywa się to w formie druku ZUS RMUA lub z wykorzystaniem paska z wynagrodzeniami. Pracownik może również sam uzyskać informacje bezpośrednio w placówce Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub poprzez założenie konta na Platformie Usług Elektronicznych. Po zarejestrowaniu konta i zalogowaniu się na nie pracownik uzyskuje między innymi informacje o wysokości składek, które odprowadza pracodawca, a także kwotach przekazanych do Otwartego Funduszu Emerytalnego oraz informacje o zasiłkach.

Pracodawca nie płaci składek
W sytuacji, kiedy dowiedzieliśmy się, iż pracodawca nie płaci za nas składek, należy skierować do niego swoje zapytanie w tej sprawie. Najlepiej kiedy zostanie ono sporządzone na piśmie. W tym samym toku powinniśmy postępować również wtedy, gdy informacje w ZUS są niezgodne w inny sposób ze stanem faktycznym.
Kiedy okaże się, że pracodawca nie odpowiada na wystosowane pismo z zapytaniem o wyjaśnienie sytuacji, bądź też nie rozpatrzy wniosku, na przykład wtedy, gdy firma już nie istnieje, możemy zgłosić się na spotkanie do ZUS. Należy udać się do zakładu osobiście, zadzwonić, wysłać list lub też zgłosić swoją reklamację przez Internet. Wówczas ZUS rozpocznie postępowanie wyjaśniające, jednakże może ono trwać do 3, a nawet do 6 miesięcy w przypadku zaistnienia skomplikowanych spraw.

Konsekwencje
Rozwiązania, jakie może podjąć ZUS w sytuacji udowodnienia, iż dany pracodawca nie odprowadza obowiązkowych składek za swojego pracownika, są następujące: naliczenie odsetek od nieopłaconych w terminie składek i obciążenie nimi pracodawcy, skierowanie do sądu wniosku o ukaranie pracodawcy karą grzywny. W wyjątkowych sytuacjach ZUS występuje do sądu z wnioskiem o zabezpieczenie majątku płatnika, a nawet ogłoszenie jego upadłości lub zakazanie mu prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto Zakład Ubezpieczeń Społecznych może skierować wniosek o wpisanie danego pracodawcy do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych.
Warto podkreślić, że w sytuacji, gdy prowadzone działania nie przyniosą oczekiwanego efektu, sprawa zostanie skierowana do prokuratury. Jako osoba pokrzywdzona możemy również samodzielnie złożyć wniosek do prokuratora o możliwości popełnienia przestępstwa przez naszego pracodawcę.
Z problemem braku zapłaty składek możemy zwrócić się również do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Instytucja ta zazwyczaj wysyła w takiej sytuacji kontrolę do firmy, która nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań, co może skutkować nałożeniem grzywny oraz skierowaniem powództwa.

Jak uzyskać nieodpłatną pomoc?
Z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego skorzystać może każda osoba fizyczna, która potwierdzi stosownym, pisemnym oświadczeniem, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Do darmowych świadczeń uprawnione są także osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku, co należy potwierdzić dodatkowym oświadczeniem. Oświadczenia trzeba wypełnić i złożyć prawnikowi lub doradcy obywatelskiemu na początku wizyty.

Każda osoba, która chce skorzystać z porady, powinna wcześniej umówić się na wybrany dzień i godzinę wizyty w konkretnym punkcie.

Rejestracji można dokonać telefonicznie pod numerem wskazanym na stronie internetowej starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu. Stosowny numer telefonu można znaleźć też w serwisie https://np.ms.gov.pl, gdzie w większości przypadków da się też dokonać samodzielnej rejestracji drogą elektroniczną na wybrany termin.
Podczas rejestracji nie trzeba podawać żadnych swoich danych osobowych, ani informować o sprawie, w której potrzebujemy pomocy lub konsultacji.